Harita anadili İngilizce olmayanlar için oldukça kafa karıştırıcı olabilir!
Londra Metrosu haritası oldukça ikoniktir. 1931’de oluşturulan Metro haritası, hatları ayırt etmek için net, parlak renklerden, açıkça etiketlenmiş istasyon adlarından oluşur ve coğrafi olarak doğru olmaktan ziyade şematik bir diyagram olarak tasarlanmıştır; bunların hepsi okumayı kolaylaştırmak içindir.
Bununla birlikte, anadili İngilizce olmayan birçok kişi, istasyonların çoğunun adlarını bulmakta zorluk çekiyor. İngilizce dili, fonetik olarak telaffuz edilen az sayıda kelime ve yer adı nedeniyle en kolay dil değildir.
Bütün bunlar Arcangelo Martiello için çok fazlaydı. Sonunda şehre gelen tüm turistlerin nereye gittiklerini okumalarına ve yol tarifini daha kolay sormalarına yardımcı olan, fonetik olarak doğru bir Metro haritası oluşturmayı başardı.
İtalya’dan 48 yaşındaki oyuncu, İngilizce dil becerilerini geliştirmekle ilgilenerek 2015 yılında iş için Londra’ya geldi. Ancak gelmeden onlarca yıl önce İngilizce çalışmasına rağmen insanları anlamakta ve yazılışlardan telaffuzları anlamakta hâlâ zorlanıyordu.
Archangelo şunları söyledi: “Coğrafi isimler her zaman önceden tahmin edilemez. Londra Metrosu, ya ünsüz harflerin düşmesi ya da telaffuzu oldukça alışılmadık harfler olması nedeniyle tahmin edilemeyen telaffuzlarla doludur.
“Greenwich’i düşünürseniz, iki E harfi olan ve aynı şekilde telaffuz edilen hiçbir kelime yok. Bu yüzden, eğer bir harita yaparsam pek çok örnek çıkacakmış gibi hissettim.”
Şöyle devam etti: “Haritayı yapma isteğimi uyandıran şey aslında bu kadar çok sayıda olmasıydı. İki ana şeyin sabitlerin düşürülmesi olduğunu söyleyebilirim, diğeri ise tahmin edilemeyen çok sayıda sesli harfin olmasıdır.”
‘Ham’ kelimesinin yer adlarında nasıl kullanıldığına dair bir örnek verdi.
“‘HAM’ kelimesi başında veya ayrı bir kelime olduğunda, Hampstead veya West Ham gibi H harfi ‘HA’ sesi çıkararak ‘HAM’ üretilir” diye açıkladı.
“‘HAM’ sözcüğün sonunda olduğunda veya tek bir sözcükte birleştirildiğinde ‘H’ düşer ve ardından ‘A’ telaffuz edilir. Yani örneğin Fulham, Balham, Tottenham. Birkaç istisna var. Telaffuzların ‘LEWIS-HAM’ ve ‘CHESH-HAM’ olduğu Lewisham ve Chesham gibi.”
Archangelo’ya parlak fikri Kovid zamanında geldi. Çevrimiçi dersler alırken, Uluslararası Fonetik Alfabeyi (IPA) kullanarak, doğru telaffuz edebilmek için kelimeleri fonetik olarak yazdı. Bunun ardından Haziran 2022’de metro duraklarının telaffuzuyla ilgili bir video izledi ve okumanın ne kadar zor olabileceğini görünce hayrete düştü.
Ve böylece Archangelo fonetik Metro haritasını ya da buraya yazdığı şekliyle Chuûb haritasını yapmaya koyuldu. Buna Ländën Brij (Londra Köprüsü), Banxäîd (Bankside) ve Oxfërd Sëërkës (Oxford Circus) gibi istasyon adları dahildir.
Başlangıçta elle çizilmiş bir taslak olarak başladı, telif hakkı olduğu için resmi harita kullanılamadı. Üzerinde kağıt parçalarının kesilip yapıştırıldığı büyük bir haritaydı. Daha sonra onu düzenlemeye karar verdi ve icadını daha net bir şekilde anlatacak bir dijital harita oluşturdu.
Genel olarak Archangelo’nun tasarımı tamamlaması ara ara 15 ay sürdü. Harfleri oluşturmak için kullandığı fonetik alfabeyle birlikte haritası artık herkesin görebileceği şekilde çevrimiçi mevcut. Bu, okumayı çok daha net hale getirir, böylece sadece turistler değil, kelimeleri ilk kez öğrenen herkes haritayı okumak ve telaffuzu hecelemek için çok daha kolay bir fırsata sahip olur.
-
-
-
-
